Weteringplantsoen Herdenking 12 maart 1945 (herdenking: 4 mei 2019)

Wat herdenken we o.a. op 4 mei 2019?  Wat is er op deze plek in onze buurt gebeurd?

Een executie van politieke gevangen in maart 1945: “Zwijgend is daarop het volk uiteen gegaan; de doden lagen op een grote hoop - en ik, ik denk zo menigmaal: zij zijn niet heengegaan, de ongenoemden, die toch elk een naam, een lot, een hoop, een sprankje toekomst waren”, schreef de dichter N. Slob

====

Voorgeschiedenis: Op 9 maart 1945 viel de Sicherheitsdienst een pand aan de Amsterdamse Stadhouderskade binnen waar de centrale post van de illegale Verzetsgroep 2000 was gevestigd.
Op 10 maart 1945 drongen vervolgens enkele verzetsleden het pand binnen om te kijken wat de schade was na de Duitse inval. Hierbij ontstond een vuurgevecht, waarbij de SS Hauptscharführer Ernst Wehner dodelijk werd getroffen.

De Duitsers waren boos en riepen de daders op zich aan te geven; dit gebeurde niet. De reactie daarop was dat op 12 maart 1945, 2 maanden voor de bevrijding, 30 politieke gevangenen, uit het Huis van Bewaring naar het Eerste Weteringplantsoen werden gebracht en als repressaillemaatregel door de Duitsers werden geëxecuteerd. Passanten, volwassenen en kinderen* moesten verplicht toekijken.

De stoffelijke overschotten bleven lange tijd als waarschuwing liggen, voordat ze op een open vrachtwagen werden afgevoerd. Ook een Predikant, bewoner van de Stadhouderskade aan de overkant, werd door een verdwaalde kogel getroffen. De doden werden later door de Duitsers begraven in de Kennemerduinen. Na de oorlog zijn ze herbegraven op de Eerebegraafplaats in de duinen bij Overveen

Ter nagedachtenis aan de geëxecuteerden is in het plantsoen op initiatief van Amsterdammers - en door particuliere giften bijeengebracht - het monument Fusillade bedacht en opgericht, waar jaarlijks op 4 mei een kranslegging plaatsvindt. Het monument, uit 1954 van beeldhouwer Gerrit Bolhuis, stelt een dode soldaat voor met een hoorn in zijn hand.

======

Bloemen mogen daar natuurlijk altijd op 12 maart of 4 mei (of wanneer u dat zou willen) neergelegd worden!

======

*Een van de kinderen die verplicht moest toekijken was onze oud-Minister Els Borst.

Ook Els Borst, de latere minister van Volksgezondheid, was als 13-jarig meisje getuige van de moordpartij. Els had een step, haar fiets was inmiddels door de Duitsers afgepakt, ietwat dromerig kwam ze aan op de Weteringschans waar zij door Duitsers gemaand werd te stoppen. "Her en der werden bewoners uit hun huizen gehaald, net als hen werd ik gedwongen om toe te kijken hoe de Duitsers gevangenen uit het Huis van Bewaring doodschoten op het Eerste Weteringplantsoen. Als je je hoofd wegdraaide, kreeg je een tik: 'Anschauen', nadat de eerste tien waren gefusilleerd mocht ze doorlopen." Dagenlang heeft Els er niet over durven praten. Wat was zij nou? 13!!!

Een van de volwassenen die verplicht moest toekijken was onze oud buurtgenoot, de schilder Carel Willink (Weteringschans 111 grootgebracht) die net in de buurt voorbijliep. Hij beschrijft dit tragische moment in zijn boek "Willink's Waarheid".

De heer Van Vliet uit Apeldoorn liet optekenen: "Als 8-jarige jongen werden ik en vele burgers met mij gedwongen, om naar de executie te kijken. In de Ferdiand Bolstraat werden wij door Duitse soldaten met geweer in de aanslag naar de Stadhouderskade tegenover de executieplaats geleid. Ik zat op de St. Bernardusschool op de Stadhouderskade, schuin tegenover de executieplaats. Een herinnering die ik nooit zal vergeten".

bronnen: www.mokums.nl, NRC, Willink's Waarheid en Wikipedia