Besturen zonder macht
Weerzin tegen macht. Wie kent het niet? Dat ‘ze’ voor jou bepalen zonder jou om een mening te vragen. En als je ‘macht’ omschrijft als ‘de mogelijkheid om iets door te drukken tégen de wil van een ander in’, dan is die weerzin nogal logisch. Wie heeft daar nu zin in? Dat een ander beslist wat er gebeurt, ook al wil je dat absoluut niet. Hoezo eigenlijk? Waarom eigenlijk?
Tsja, waarom eigenlijk? Omdat we de boel in deze wereld zo georganiseerd hebben. We strijden om de macht en het is winnen of verliezen, heersen of beheerst worden, leven of geleefd worden. Dagelijks overal te zien en te ervaren. Dat het woede, weerstand en verzet oproept weten we zo langzamerhand wel. Of het ook anders kan is natuurlijk de vraag en die proberen we hier in de Weteringbuurt voorzichtig te beantwoorden. Besturen zonder macht. Is dat te mooi om waar te zijn?
Het ‘sociocratisch experiment’ met als casus de toekomst van het Kostpleintje laat ‘ups’ en ‘downs’ zien. Het vertrouwen dat nodig is voor samenwerking moet groeien. En het spreekt vanzelf dat de leden van de ‘kring’, ieder met eigen ervaringen van teleurgestelde verwachtingen, behoedzaam en soms ronduit achterdochtig aan het proces deelnemen. Vertrouwen moet groeien en daar is tijd en aandacht voor nodig. Het is niet makkelijk om oude patronen los te laten, om door te laten dringen dat we het samen doen, dat niemand de macht heeft om iets door te drukken, en dat vooral ook de macht van het getal in dit proces niet bestaat.
Maar oude patronen zijn taai. Voor je het weet zit je weer midden in een oude vechtreflex. ‘Wij tegen zij’ en kijken wie er wint…. Maar de ervaren ‘sociocraat’ Pieter haalt ons daar telkens ook weer uit. Met uitleg over zeggenschap, met structuur en met discipline. En zo zaten de deelnemers aan de laatste kringbijeenkomst, na een start waarin de gegroeide achterdocht op tafel kwam, de tweede helft van de avond, opgewekt en geïnspireerd, samen hun plannen uit te werken. Een hoopvol beeld. Vier groepjes en vier plannen, waar er uiteindelijk, na een ‘fusie’, nog maar drie van overbleven: Het pleintje wordt een ‘groene kamer’ voor licht, lucht en ontmoeten van oud en jong in de buitenlucht; Het pleintje wordt een kas, een (winter)tuin met veel planten, groen en het hele jaar rond te gebruiken door de buurtgenoten, jong en oud; Het pleintje wordt in zijn oude bebouwde staat hersteld.
Bij de volgende kringvergadering op 23 mei zullen de plannen, door de verschillende groepjes enigszins uitgewerkt, aan de kringdeelnemers worden voorgelegd. Het moment van kiezen en beslissen komt langzaam naderbij. De kring bepaalt het tempo. Besturen zonder macht, zouden we het kunnen?
Maartje Romme
